Aniversare 'd na bataja come sìmbol ëd libertà con la prima esecussion dl'imn «Cros bianca»

A son ij vers bin conossù dla «Canson Piemontèisa» 'd Cesare di Saluzzo a contene un-a dle bataje pì amportante dla stòria piemontèisa, l'ùltim episòdi significativ dla Guèra 'd Sucession d'Austria, ch'a l'ha vist ij batajon piemontèis ëd Carlo Emanuele III ëd Savòja ficheije ai fransèis ëd Luigi XV: «Cost a l'è col Còl dl'Assieta/ Col famos trincerament/ Ch'a l'è vnù dé la disdeta/ Al fransèis impertinent./ A son coste cole ròche/ Nominà tant ant Piemont,/ Ch'a l'han fàit soné le ciòche/ Për tant temp al dla dij mont». L'an a l'è 'l 1747: ij Fransèis a passo 'l Monginevr e a rivo ant la Val ëd Susa e ant cola del Chison, për ciapé vers Turin. Ma a-i son a sentinela ij Fort d'Exilles e col ëd Fenestrele ch'a-i saro la stra. As combat sle montagne fin-a al 19 ëd luj, dì che al Còl dl'Assieta, a 2500 méter, as ten lë scontr pì sangonant: tërdes batajon piemontèis e quatr austrìach a mando a derota sinquanta batajon fransèis. Ël monument, euvra 'd Riccardo Brayda , dal 1882 a la Testa dl'Assieta a arcòrda la bataja e j'òmo piemontèis che lassù a l'han lassà soa vita për la patria piemontèisa. A cost Còl, sìmbol dla libertà dël Piemont, a mes luj ij piemontèis a torno për la manifestassion sentral dla Festa dël Piemont, organisà da bin 38 ani da la Companìa dij Brandé; ël randevò st'an a l'è për dumìnica 17 ëd luj a ancamminé da neuv e mesa dla matin, con cost programa: a 10 ore messa al camp; a 11 ore comemorassion dla Bataja, con 'l gen. Guido Amoretti e con ël Grop ëstòrich Pietro Micca; peui un bocon a la Ca Cantonera; apress mesdì festa con grop folclorìstich e con la Fanfara dij Granadié 'd Sardegna. A l'Assieta as peul montesse, an vitura o a pé da Mean-a Còl ëd le Finestre o da Fenestrele. Novità de st'ani a l'Assieta a-i sarà l'esecussion dl'imn piemontèis «Cros bianca», paròle 'd Gioann Bonin, an sla melodìa popolar ëd «Zolicheur»: «Nòste rèis a son mai mòrte/ nòste vos as goerno fòrte,/ se i parloma piemontèis/ piemontèis ch'i l'eve/ na cros bianca 'n sël drapò». d'Albina Malerba - dal Vënner dla Stampa dël 15 ëd luj dël 2005

Indietro