Ij proverbi piemontèis a son ëdcò ridolin. Cita mëssonà 'd bon sens e siensa popolar

Frise 'd savèj, fusëtte 'd bon sens, fërvaje 'd siensa popolar. Ij proverbi a son l'anima d'un pòpol, l'anima dël pòpol podoma bin dì (pì gnente pòpol, pì gnente proverbi, va sans dire). A-i n'a j'é 'n baron ch'as podrìo sitesse për fé d'esempi pì nostran, 'd coj ch'a saro - a strenso - 'n sens ch'a ciapa 'l sust ëd nòstra tèra (a l'è nen un cas che tute le lenghe a l'abio soa manera 'd dì: magara la stessa còsa, ma con d'imàgine diverse, ch'a son giuste lì e da gnun-e d'àutre part). Për ij Piemontèis a basta pensé a lò ch'a l'han scrivune doi ch'as n'antendìo nen pòch come Massimo d'Azeglio e Augusto Monti: doe èpoche ch'as arciamo ant ël nòm d'un Piemont bon a fesse Italia, a fesse Stat. Ròbe parèj: «Fa dl'òm» [a dis tut), «Fa 'l tò dover e chërpa» ('n proverbi ch'a son-a come na cotlà, con ij temp ch'a coro pa fàcil da mandé giù), «La paura a l'è fàita 'd gnente» (gnun-e ombre ch'a peusso sbaruvé). Tuti proverbi ch'a la diso longa su na mentalità tuta d'un tòch. Proverbi ch'a j'ësmijo a cole manere 'd dì che 'd pì piemontèise a l'è difìcil trovene: «cala, cala», «pissa pì curt», «gàute la nata» (e cheidun a-i giontava: «e butje na pata»). Tut sò për dì che un a la pièjssa pì bassa, as dèissa nen tanta sagna, a stèissa a sò pòst, a fèissa nen tan ël galucio dla Margrita: col che j'internassionaj a ciamo l'«understatement», noi i l'avìo macomal ënventalo a nòstra mòda, a la mòda dij montagnin. E a propòsit ëd montagnin, un ëd coj proverbi ch'a fan pì Piemont a l'è giusta cost: «Loda 'l brich e tente a la pian-a», ch'a l'ha 'n sens nen tan divers da coj che l'oma sità ambelessì. Ma a-i n'a j'é 'dcò 'd motobin bej, spiritos, irònich (përchè soma 'd gent ch'a sa 'dcò rije): «As peul nen pijé na galin-a për le pupe», «As peul nen pretende ëd maravije da n'aso», «As peul nen fesse la guardia e durmì», «A l'è 'n cusì da oloch tiré la gucia sensa grop», «As peul nen gavesse 'd sangh da na rava» (un mond ch'a-j fa la barba a monsieur de La Palice?). Serios e ridolin a son ij nòst proverbi. Tocrìa tenije 'n pò pì da cont. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dLa Stampa dël 27 ëd gené dël 2006

Indietro