La Gramàtica 'd Guido Riva

Sorprèisa! A l'é surtìe an costi dì n'arserca dl'Ires (Istituto di ricerche economiche sociali dël Piemonte), publicà sël quaderno n. 113 (pp.187) dedicà a «Le lingue dël Piemonte», ch'a arvela 'd cifre e 'd considerassion pì ancreuse motobin anteressante. Comissionà da la Region Piemont l'arserca a l'é stàita co­ordinà da Enrico Allasino, Consuelo Ferrier, Sergio Scamuzzi, Tullio Telmon, con na vinten-a 'd colaborator, ch'a l'han portà anans antërviste, inchieste, second le modalità sientìfiche ch'as dòvro an costi travaj. I l'oma ancaminà cost tòch con la paròla sorprèisa përchè lòn che pì a frapa ant ij risultà, ch'a andarìo presentà an manera motobin pì ancreusa che lòn ch'as peul fesse an coste righe, as les, ant ël capitol soagnà da Enrico Allasino «La diffusione delle parlate in Piemonte», che a së stima che a l'abio competensa ativa an lenga piemontèìsa (vis a dì ch'a la parlo), 2.000.000 ëd përson-e; mentre 1.140.000 a l'han na competensa passiva, vis a dì a la capisso, ma a la parlo nen. Për l'ocitan as registra na competensa ativa 'd 47.000, e 21.000 passiva; për ël franch-provensal ij nùmer a son pì cit: 27.000 competensa ativa; 7.500 competensa passiva; àutre parlade 540.000 ativa; 370.000 passiva. Per noi che da sempe i l'oma la bon-a ventura 'd giré për tut ël Piemont a parlé 'd lena e coltura piemontèisa a son nen cifre ch'an sorprendo, ma a l'é bin che costi nùmer a sìo vnù fòra da n'arserca ch'a l'avìa nen andrinta 'l cheur dla passion e dl'angage. Cifre nen distante da coste a j'ero già vnuite fòra dal sondagi fàit fé dël 2002 dal Consijé regional Giancarlo Tapparo. Adess pì gnun a podrà dì che 'l piemontèis a l'é mòrt, e che a resisto mach pòchi ambalinà. Dal travaj, con tanta atension valutà e studià da jë specialista di'Ires e dl'Università 'd Turin, a ven fòra un quàder realìstich dla situassion, coma a scriv ant la Presentassion l'Assessor a la Coltura dla Region Piemont Gianni Oliva: «Si evidenzia un fenomeno di rivitalizzazione delle parlate locali, non solo indotto, ma spontaneo e davvero 'sentito'. Così pure emerge che l'uso di una lingua storica non costituisce un impedimento al sentirsi appartenenti a comunità più ampia di quella piemontese stessa». Paròle ciàire che sot-scrivoma an pien. d'Albina Malerba - dal Vënner dla Stampa dël 26 d'otóber dël 2007

Indietro