Gergolada
A sė s-ciama «Gergolada» un librčt bin curios ėd Riccardo-Renato Grazzi, pen-a publicą da le edission turinčise 'd Graphot (pp. 174, euro 18).
Na mėssoną opurament na carboną (e magara 'dcņ na cartoną) 'd parņle e manere 'd dģ ch'a l'ero bastansa comun-e ant la Turin ėd l'Eut e dėl Neuvsent (Neuvsent pģ ąut, i dirģa, pitņst che bass, pėrchč da j'agn sessanta an są a l'é perdus-ne 'd vos e 'd termo che prima a l'ero dovrą bondos).
A dis bin la prefassion dl'autor che «la gergolada non era un monolite unitario, ma assumeva sfumature d'uso dalla malavita alle osterie al popolino». Nen mach, pėrchč 'd vņte a l'era gnanca pģ tan costion 'd gergon o 'd «gergolada», ma pitņst na costion d'espression pģ idiomątica, giumaj intrą ant ėl patrimņni general e dovrą nen mach a setor o pėr fesse capģ da chi a fasģa part d'un grup o 'd na cita comunitą.
Da «Abus» a «Vrera» a l'é tut un gust lese parņla pėr parņla 'sto cit cņfo d'invension e 'd fantasģa lenghistica. Vardom-ne ansema cheidun-e: «balindron» (coma di plandron), «baraba» (coma dģ ligere, gent dla mala), «barboton» (pėr dģ avocat), «bąudro» (pėr dģ padron, e sģ a-i sąuta fņra 'n poeta come Barba Tņni Bodrģe, ch'a l'era 'n magister a fé arvive le lenghe 'd sota e 'd gior), «becana» (pėr dģ la bice), «bertavela» (pėr di la lenga), «bņgo» (pėr dģ n'arlņge, na mostra da ten-e 'n sacņcia), «bon-a» (pėr dģ multa).
Fin-a a «capon» (pėr dģ n'afé bon), «ciapacioch» (pėr dģ cģvich), «ciaparat» (pėr dģ fagnan), «fangose» (pėr dģ scarpe), «fogna» (pėr dģ perquisission), «fum» (pėr dģ tabach), «gagiolą» (pėr dģ carėssa sėl manton), «lņbia» (pėr dģ capel), «lum» (pėr dģ euj), «nufiapčt» (pėr dģ 'd cheidun ch'as gava mai da le «olive», ch'a son peuj, con pėrdon, le bale o cojon).
E 'ncora: «pila» (pėr dģ tanti dné), «piomba» (pėr dģ cioca), «quadranta» (pėr di coerta), «scņss» (pėr dģ carn), «sgalf» (pėr dģ brut), «slonghé» (pėr dģ fé fņra, massé), «tafussa» (pėr dģ pėrzon), «tibislņch» (pėr dģ tribunal o teatro), «tortosa» (pėr dģ croata) e via fņrt.
Gnun-e pretčise sientģfiche e fin-a 'n frisin ėd confusion (tutun la cņsa a dėstorba nen). Tut ansema, na gņj łnica. Da arpatesse e dėsmoresse pa mal.


ėd Giovanni Tesio - dal Vėnner ėd La Stampa dėl 2 d'otóber dėl 2009


Indietro