«Moria e mistà» ëd Beppe Mariano

Beppe Mariano a l’é në scritor e pi che tut un poeta ch'a l'ha fàit tant për la poesìa. Un poeta ch'a l'ha vivù na bela stagion con n'arvista ch'a së s-ciamava «Pianura» e ch'a l'ha cudì con Sebastiano Vassalli. A l’é dasse 'dcò a sò temp a la poesìa «visiva», ch'a veul peuj dì avèj sperimentà le noanse e le splue che ven-o da j'ancontr ch'a stupisso. A l'ha scrivù d'euvre 'd teatro e a l’é stàit diretor artìstich dël teatro Toselli 'd Cone. Tut curt, a l'ha 'n passà nen da pòch a soe spale, ma l’é sempe 'n piòta e as dà da fé con d'euvre neuve e con ëd neuve invension (tan për dì a l’é diretor dl'arvista «Il Cavallo di Cavalcanti», bel tìtol për n'arsorsa bin ciadlà). Se ancheuj parloma 'd Mariano a l’é a propòsit ëd na neuva euvra 'd poesìa pen-a surtìa për le edission turinèise «Achille e La Tartaruga» (via Morazzone 17). Tìtol: «Moria e mistà». Sot-tìtol «Ballate dei Monti perduti» (pp. 64, euro 5). Përchè na parioma belessì? Përchè ch'a l’é n'euvra mës-cià d'italian e 'd piemontèis. E përchè ch'a conta na stòria che da sempe sentìo conté da masnà ant j'ëstabe, a le vijà, opurament tute le vòte che stufiavo nòna ch'an contèissa na stòria. La stòria a l'era soens na còsa da rie. Con n'aria misteriosa (un po' coma l'ha conta Nino Autelli) nòna ancaminava parèj: «Costa a l’é la stòria dla vaca Moria, mòrtje la vaca, finìa la stòria». E noi stasìo lì ambajà e delus, na frisa pioros, fin-a che nòna ancaminava a fene gòj con na stòria pi giusta e pi longa. Tornand a Mariano, ambelessì - gavand tute le vote che chiel a dovra ‘l piemontèis drinta a l'italian - a-i é pròpe na stòria (na balada) tuta an piemontèis. E ch'ancamin-a parèj: «A l'era magg, ancora invern, pa prim temp./ A tormentava ‘l vent la fiòca/ ancora sle sime, a passava s-clin/ ant ël canalon dla Viansin-a/ coma na masca. A smiava fin-a ch'a/ voreissa fé sauté le lòse dla cà, òhi». E via fòrt. La montagna a l’é la protagonista, a fa la part ch'a-j da ghëddo a tut ël lìber (lìber cit ma bel da lese a tochèt, dasiant coma l’é giust con la poesìa; lìber cit ma ch'a sa conté misteri e doleuri, la stòria dle mascarìe ch'a passo ant ël silensi d'un paisage ch'a gita ant la vita pi përfonda). Poesìa ch'a buta la veuja dë sté a scoté e che na frisa a s'arfà a le conte 'd na vòta, a la vita che l'oma vivù da masnà. N'artorn e n'arsaut ëd memòria, na veuja 'd dì ch'a ciapa da n'antica tradission dle part dël Monvis e ch'an pòrta dëdlà dij finagi e dle montagne che vardoma da la pian-a (Mariano a l’é 'd Savian e mi 'd Pancalé). Fòrsa dla poesìa ch'a varda sempe dëdlà. Fòrsa d'un poeta ch'a sà soa part, ch'a sa trové soa stòria, soa paròla. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner ëd La Stampa dij 25 ëd giugn dël 2010

Indietro