Angelo Brofferio |
D'Angelo (an efet Michelangelo) Brofferio (1802-1866) l'oma gią parlą, ma tornoma a parlene. E tornoma a parlene pėrchč a l'é surtģe prņpe an costi dģ un bel lģber ėd Laurana Lajolo, «Angelo Brofferio e l'Unitą incompiuta» publicą da le edission Viglongo con n'avis ėd Giovanna Viglongo, na prefassion ėd Silvano Montaldo e n'intervent ėd Vittorio Croce an sle canson piemontčise (pp. 288, euro 24). A-i andasģa 'l corage 'd Laurana Lajolo pėr conté d'un pėrsonage parčj. 'D sicur, un veuid ampinģ. Peul desse ch'a l'abia fąit - coma ch'as dis ancheuj - 'l teritņre (Castelneuv Brusą, doa a l'é naje Brofferio a l'é pa distant da Vinch, dova l'č naje «Ulisse», pare 'd Laurana). Peul desse ch'a l'abia fąit ėl gust dla Lajolo ch'a l'ha 'n pņ sempe bosticą pėrsonage nen cņmod. A-i resta ch'a l'é vnuj-ne na «biografia» anciarmanta, ch'a pģa tan da le memņrie che Brofferio a l'é scrivusse sensa gena d'anciņstr, ma che as fėrma nen lģ. A-j ven fņra un pėrsonage ch'a l'ha avł soe contradission, ma che prņpe pėr lņn a sta piantą ant ėl nņst Risorgiment come na figura 'd prim pian, pien-a 'd vita e d'arciam pėr «l'Italian-a libertą». Brofferio a l'é stąit nė scritor ėd teatro (tragedie d'ispirassion alfierian-a e comedie d'ņgni part). A l'é stąit n'avocat ėd coi grņss (combin ch'a l'ąbia soens butą 'n pņ da part la profession). A l'é stąit nė stņrich un pņ anedņtich coma a capita quąich vņta ai giornalista. A l'é stąit giusta 'n giornalista dij prim, brav a dirige 'd giornaj e a scrive 'd quintalą 'd pagine, polemiche raspose da gavé la pel. A l'é stąit deputą al Parlament Subalpin (e peui Italian) squasi sensa interussion, dal 1848 a soa mņrt (25 ėd magg 1866). A l'é stąit n'orator ch'a tirava ij batiman coma le cerese. A l'é mai anternasasse cudiand travaj da acadčmich brusch. A l'é mai bassasse a pensé lņ ch'a pensava pėr piasģ 'd cheicun. A l'é gnanca mai mancaje la cossiensa 'd nen esse n'ņm da pņch. E peui a l'ha lassane un-a dle vos pģ s-cėtte e malissiose e fņrte e crłe dla literatura piemontčisa. Nen ultima rason pėr parlene - con giusta rason - ambelessģ.
ėd Giovanni Tesio - da TORINOsette ėd La Stampa dij 3 ėd giugn dėl 2011 |
Indietro |