Beppe Mariano un pņch an piemontčis
A l'é pen-a surtģ da l'editor Nino Aragno. A s'ėntģtola «Il seme di un pensiero» (pp. 502, euro 15). A l'ha scrivulo (an italian) Beppe Mariano, poeta 'd Savian. Noi na parloma ambelessģ pėr tante rason. Prima: pėrchč Mariano a l'é n'amis dėl piemontčis ch'a sa dovré a soa mņda, comodą come na pitansa galupa. Sconda: pėrchč sņ mond poetģch, combin ch'a sia an italian, a l'é motobin tacą a la vita piemontčisa ch'a l'é (ancora) gropą a le parlade dij pņst come le pere a soe bąite. Ters: pėrchč soens ant ėl bel mes dla parņla italian-a as deurvo le pģ bele parņle an piemontčis. Ėd vņte parņle sempie, d'autre d'espression antreghe, o proverbe, o manere 'd dģ, o dėscors che an italian a dirģo bin pņch e che nopą an piemontčis a l'han tut ėl sust pėr definģ 'n pėrsonage, 'n moment, na situassion. Un-a dle prime poesie a l'é antitolą «Partigiano ragazzo» e a na serta mira a dis: «Reusa neira, torment dla controra,/ stissava ant la ment/ ancreus ėl maleur d'essi ną». E squasi słbit apress: «Ėl casermon dle torture a la fin/ a l'é steit spianą. Bin/ Mach 'n tņch ėd muraja a l'é restąje./ Quand i pass davsin, la ment as gela/ al crij sgarģ dl'arcordansa». E l'istess a capita con la poesģa d'apress, «La storia antica». Sensa conté «Mistą o dei mestieri perduti». 'L cadreghé ch'a slansa sņ arciam coma ancapitava ant la vita d'antan: «Cadreghé cadreghé/ Cadreghé d'ampajé da bin,/ feve soagné bele madamin/ dal vņstr cadreghé». Opurament lė spaciafornel, «cosģ neir che fin-a j'euj scur/ a miavo ciéir…». E cņs dģ dl'ancioé? Dėl mondajé («Oh mondaj, bej mondaj/ Feve scaudé le man bele madamin/ dal vņstr mondajé»)? Ij cavié? I vendėmmior? Ij parapieuvé? Ij caminant? Ij gianpetadé? E as finirla mai d'elenché. A son cite esempi d'un mond ch'andarģa analisą pģ 'n pėrfond, pėrchč tute le vņte che Mariano a deuvra 'l piemontčis a-i é na bon-a rason pėr felo. Serte cņse mach ant le parlade locaj as peulo disse mej, nen tan pėr un sentiment dle cņse ch'a-j son pģ nen, ma pitņst pėrchč la poesģa a-j ten an vita. Travers la poesģa cole cņse a continuo a disse, a fesse dģ.

ėd Giovanni Tesio - da TORINOsette ėd La Stampa dj'8 ėd giugn dėl 2012


Indietro