Anco' su Primo Levi

A cost d’esse ‘n pòch noios i veuj ‘ncora parlé ‘d piemontèis, përchè l’hai pen-a finì d’ëscrive n’ëstudi su Primo Levi «umorista», vis a dì col Primo Levi ch’a l’é nen mach (gnun ch’a veubia diminuine l’importansa) ël testimòne dla Shoah, ma dcò l’ëscritor che prima ‘d tut a-j piasìa giué con le paròle, a feje balé, a scheuvre lòn ch’a son sota la pel ëd lòn ch’a smijo. E peuj a l’é divertisse a fé divertì ij sò përsonage e ij sò letor. Lòn ch’a l’é ‘ncapitaje già con «La tregua», ma ‘ncora ‘d pì con le «Storie naturali» e «Vizio di forma», ch’a son le soe conte d’un mond arvers, opurament con «Il sistema periodico», che a l’ha a l’inisse col mond passà ‘d j’ebreo piemontèis ëd provincia e ‘d sità, ch’a parlavo – ‘ncor cheidun – col giargon ebreu-piemontèis ch’a l’era pien ‘d vita e d’ëspirit, corporal e fin, umoristich s’a-i n’a i é un (ò mej, s’a-i na i era un). E Levi a l’é cò ‘ndàit ën serca dl’yiddish ch’a parlavo j’ebreo dl’Euròpa oriental ënt ël sò romans, «Se non ora, quando?». Ma lìber dij lìber – për noi – a l’é tutun – e a resta – «La chiave a stella» con cola bela sagoma ‘d Libertino Faussone, ch’a veul pa dì «fàuss», a l’ha sostnù na vòta Primo Levi, ma gròssa faussìa, e ch’a parla pa n’italian-piemontèis, ma ‘n piemontèis-italian pien ëd sust. Un-a dle creature pì riussìe dël Levi pì piemontèis. ëd Giovanni Tesio - da TurinSet ëd La Stampa dij 17 ëd luj dël 2020

Indietro