Na tèra 'd mes

Le còse a cambio ‘nt ël temp, pa da stupisse, e lòn che ier a l’era la regola ‘ncheuj a va pì nen. Parèj ancapita ‘d rasoné ‘dcò ‘n sle lenghe locaj. Mach ier preparava na lession su Dante e lesìa ‘l vintequat dël Purgateure, col ëd Forese Donati e dël poeta Bonaggiunta da Lucca. Ebin, ëmbelelì a-i é na bela discussion përché Dante a j’ëspiega a Bonaggiunta ël sens dël “dolce stil novo” e a-j buta ‘n boca la parolëtta “issa”, ch’a veul dì òr (adess) ma che a son-a local e donca dialetal. E a lo fa a propòsit përchè Bonaggiunta a rapresenta la poisìa ‘d prima e Dante la neuva e a-j ven bin dilo con na diferensa ‘d lengage. Përchè Dante – ël poeta dl’unità – a pensa soa lenga come “illustre cardinale aulica e curiale” fòra ‘d tuj ij particolarism. Unità contra particolaritá. Ma ‘ncheuj le còse a son diverse e le particolarità a rapresento ij valor ëd la democrassìa e la difèisa dle particolarità a deuv ëndé dëdlà dle soe deviassion sempe possibij e le soe deformassion (sovranism, popolism, suprematism e tuj j’«ism» balord e balengo ‘d j’òm ch’as diso fòrt). L’unità a peul fesse ditatura e la particolarità a peul finì ‘n confusion. Ma a-i é na tera ‘d mes che ‘ntoca sërché e difende. La tera dont le lenghe locaj – coj ch’a s’ës-ciamo dialèt – a son, con sò ‘n bel angage, la goerna pì bela. ëd Giovanni Tesio - da TurinSet ëd La Stampa dij 12 ëd fërvé dël 2021

Indietro